Koreya xalq deyimləri, atalar sözləri, zərb-məsəllər, müdrik fikirlər

AĞIL VƏ AXMAQLIQ

1. Ağıllı bir dəfə eşidər, on dəfə götürər.
2. Zirək adam evdə hər şey tapar.
3. Ağıllı çox vaxt axmağa xidmət edər.
4. Ağıllı əksər hallarda özü-özünü aldadır.
5. Cahil təkəbbürlü olar.
6. Təkəbbürlü adam axırda rahibin katibi olar.
7. Bilənlə söz güləşdirmə.
8. Dələnin özünə uyğun sifəti, balığın özünə binəm qarnı, taxtabitinin də özünə görə ağlı var.
9. Kimi[1] Seulda axtarmağa gedir.[2]
10. Əl çalmaqla zəngin səsini batırmağa çalışma.
11. Öz corabını başqasının ayağına geyindirir.
12. Şabalıdları özgənin kisəsinə yığır.
13. Vaxtilə içində ət olmuş qabdan üç il yeyir.
14. Saçları üfürərək keçəllik axtarır (mənasız işlə məşğul olmaq mənasında).
15. Ağacı dəryaz ilə kəsmə (uyğun olmayan vasitə ilə iş görəndə deyilir).
16. Odunu oraqla doğrama (15-ci ilə eyni mənadadır).
17. Çömçə ilə hava tutur (15 və 16-cı ilə eyni mənadadır).
18. İldırımdan qorunmaq üçün başına çömçə qoyur (özünü qorumaq üçün mənasız və faydasız vasitələrdən istifadə etmək mənasındadır).
19. Dağa təpik atmazlar.
20. Külü bizlə yığmazlar.
21. Daşı yumurta ilə əzməzlər.
22. Külə mıx çalmazlar.
23. Axmaq yaxşı geyinsə də, axmaqdır yenə.
24. Axmaq həmişə ağıllını aldatmağa çalışar.
25. Axmaq adamın da öz əqidəsi var.
26. Axmaq səbəbsiz yerə gülər.
27. Axmaq durnabalığı öz rəfiqəsini də yeyər.
28. Axmaq qadın evi bədnam edər.
29. Axmaq it suya baxmağı sevər.
30. Axmaq adamın başı çiyinlərində olsa da, ağlı ombasındadır.
31. Səfehdən də ağıllı hərəkət çıxa bilər.
32. Səfeh it tarlada da hürür.
33. Axmaq qarğa qənimətini gizlətməyi bacarmır.
34. Bizi ayaqla vurmazlar.
35. Qayanı yumruqla hədələmə.
36. İnəyi kisənin içində kəsməzlər.
37. Böyüyən ağacın kökünə mismar çalma.
38. Qaşınmayan yeri qaşıyıb qanadır.
39. İnəyi çəkiçlə öldürməzlər.
40. Oğruya evin açarını verir.
41. Oğruya qapı açır.
42. Çəkmənin üstündən ayağını qaşıyır.
43. Bilmədən oğurluq etdiyinə görə oğruya bəraət qazandırma.
44. İnəyi ota qarovulçu qoydu.
45. İnək elə bilir ki, nə qədər qocadırsa, bir o qədər dəyərlidir.
46. Evi ombanın üstündə tikməzlər (düşünülməmiş işlər görməyin mənasız olduğunu bildirmək üçün).
47. Dəyirman daşının səsini eşidir, ancaq kimçi[3] axtarır.
48. İlan şəkli çəkəndə gözəllik qatmaq üçün ona ayaq da çəkmə.
49. Birinin yerinə lap üç balıq şəkli çək, bununla çəkdiyin rəsmin qiyməti qalxmayacaq.
50. Özü şəkli baş-ayaq asıb, di gəl rəssamı günahlandırır.
51. Əzizini gözləyəndə belə, bütün gecəni gözü qapıda, qulağı səsdə keçirtmək lazım deyil.
52. Sənətini atıb, it alverinə keçib.
53. Gecə heç kimin səni görmədiyi vaxtda nə bəzənirsən?!
54. Adam nə qədər miyoldasa da, ondan pişik olmaz.
55. Hamar yolu qoyub dağ yoluna düşmə.
56. Mərasim qurtarıb, bu indi baraban çalır.
57. Ongünlük toyun onbirgünlük mərasiminə oxşayır.
58. Tərləmək istəyirsənsə, buz kimi otaqda nə işin var?!
59. Donmuş siçanı papirosla isidərək dərisini soya bilməzsən.
60. Gözləyir ki, dovşan kövşənliyə girib yıxılsın.
61. Çayın dərinliyini bilmək üçün onu qurutmağa ehtiyac yoxdur.
62. Yağış yağanda hansı buluddan gəldiyini axtarmazlar.
63. Bədxərc arvadla pul qazanmaq, xəlbirlə su yığmaq kimi bir şeydir.
64. Hasarın olmasaydı, inəyim də buynuzunu sındırmazdı (günahkarı düzgün yerdə axtarmamaq mənasında).
65. Birənin belində ev tikməzlər.
66. Suyu su ilə durultmaq mənasızdır.
67. İp düyünlü də olsa, onu atma.
68. Ehtiyac yoxdursa, pəncərədə deşik açma.
69. Kürəyi (yer belləyən alət) qızıl suyu ilə örtməzlər.
70. Qaçan atı qamçılamazlar.
71. Arı yuvası tapanda, pulu bal qarşılığında borc vermə.
72. İnəyi satmısansa, tövlə tikmə.
73. Atını itirib, indi tövlə tikir.
74. Başqasının davasında xəncərini çıxartma.
75. Sədəqə yığır, ancaq məhsulunu yığmır.
76. Saatın vurduğu zəng səsinə oynama (hər çalınan havaya oynamazlar mənasında).
77. Kimin musiqisinə oynadığını bilmir.
78. İtlə peyin üstündə mübahisə etmə (mənasız şeyə görə davaya girmə).
79. Suyun üstündə imza atma (əbəs işlərlə məşğul olmaq mənasında).
80. İnəyin quyruğuna ot bağlamazlar.
81. Pişiyin pəncəsini soyuqdan samanla qoruya bilməzsən.
82. Bu, suya yumruq vurmaq kimi bir işdir (mənasız iş olmağına işarədir).
83. Silkələməklə xəstəliyi adamın canından çıxartmaq olmaz.
84. Xəmirdən düzəltdiyi kəndirlə özünü asır.
85. Qaranlıqda göz vurur.
86. Bazara lax yumurta çıxartma.
87. Yumurtadan çıxmamış cücə saymazlar.
88. Gülləri yandırmazlar (zərif və gözəl şeyləri məhv etmək yaramaz mənasındadır).
89. Pəncərədən pələng görüb, nəfəsliyi bağlayır.
90. Göyə iynə deşiyindən baxır.
91. Buzova heroqlif öyrətməzlər.
92. Düyünü palçıqla qarışıdırır.
93. Laptanı[4] unla ağartmazlar.
94. Tutduğu xərçəngi təzədən çaya buraxır.
95. İtini pələngə tapşırır (qurdu quzuya tapşırmaq kimi).
96. Göyü çubuqla ölçür.
97. Yumurtlayan toyuğu kəsməzlər.
98. Ölənin yaşını saymazlar.
99. Yanğını qarla söndürmək olmaz.
100. Xırmanda taxıl döyülür, bu isə orada iynə axtarır.
101. Mismar yığmaq üçün evi yandırmazlar.
102. Çatlamış qabı tüpürcəklə yapışdırmazlar.
103. Qurumuş ağacdan şirə çıxmaz.
104. Zülmətdə oturub, ancaq gün işığında olanları bilmək istəyir.
105. Ağrıyan gözə istiot səpməzlər. Ağrıyan gözə bibər sürtməzlər.
106. Qəpik-quruş üçün 10 li[5] yol gedir.
107. İt damının ağzını bahalı papaqla örtməzlər.
108. Şaxtada üşüyən ayaqlarını sidiyinlə qızdıra bilməzsən.
109. Yatanın ağzına şəkər tozu tökür.
110. Düyünü satıb, peyin aldı.
111. Rahibdə hörük axtarır.
112. Qartalı dağlara saldı (nəticəni düşünmədən təhlükəli işə rəvac vermək).
113. Xəstə öləndən sonra dərman gətirir.
114. Ələklə su yığır.
115. Çayı keçəndən sonra qayığa minməzlər (iş-işdən keçəndən sonra tədbir görmək mənasızdır).
116. Adyal altından əl yelləyir (saman altından su yeritmək mənasında).
117. Pişiyi çiçəklə bəzəyə bilməzsən.
118. Səhər Ayı görmək üçün axşamdan gözləməyə ehtiyac yoxdur (hər şeyin öz vaxtı var).
119. Gecəni səhərə qədər ölünün başının üstündə ah-vay edib, səhər soruşur ki, ölən kimdir.
120. Mərhuma ölənin yaxınlarından daha çox canı yanır guya.
121. Balasını kürəyinə bağlayıb, sonra da onu axtarır.
122. Axmaqlığını görüb bişmiş inək də movuldayır (bişmiş toyuğun gülməyi gəlir məsəlinə uyğun).
123. Divarı tikmək üçün özüldən daş qopartmazlar.
124. Maral göstərib, at deyir.
125. Eyni sümüklərdən neçə dəfə şorba edərlər?!
126. Armud verib, əvəzində qabıq aldı (yaxşılığa yamanlıq və ya zəhmətin dəyərləndirirlməməsi mənasında).
127. Tısbağanın belindən yun qırxmazlar (mənasız işlərlə məşğul olmağa işarədir).
128. Zibil içində civə axtarır.
129. Qazı ətlə yemləməzlər (atın qabağına ət, itin qabağına ot qoymaq kimi).
130. Qardaşına qıymadı, oğruya qismət oldu.
131. Şərqdə yeyir, Qərbdə yatır (Araz aşığından, Kür topuğundan mənasında).
132. Qismətini yuxuda gördü.
133. Yağ butulkasının yanındakı pişik kimidir (nəyisə çox arzulayıb, lakin əldə edə bilməmək mənasında. Həm də pişik ehtiyatsızlıq edib butulkanı aşırda bilər mənasında da işlənməsi mümkündür).
134. Şəkil qalereyasında kor kimidir.
135. Çaya düşüb, sahilin dik olmasından şikayət edir.
136. At çox vaxt öz çulunu didişdirir (insanın özünə ziyan vuran davranışlar etməyi mənasında).
137. Keçən ilki içkidən beyni dumanlanır (keçmiş səhvlərin bugününə təsir etməsi mənasında).
138. Kətan tarlasında qaolyan[6] saplağı kimidir (yerinə, məqamına, şəraitə uyğun olmayan iş mənasında).
139. Eşşək qulaqları ilə öyünər (mənasız şeylə lövğalanmaq mənasında).
140. Közəl görən siçan kimi lovğalanır.
141. Tumla dişlərini korladı (əhəmiyyətsiz şeylər ucbatından özünə ziyan vurmaq mənasında).
142. Stolun üstündə qaşıq gördü (hazıra nazir olmaq mənasında).

[1] Kim Koreyada ən geniş yayılmış addır.

[2] Seul isə milyonlarla insanın yaşadığı şəhərdir. Məcazi mənada işlənir.

[3] Koreya mətbəxindən şoraba növü

[4] İki dəstə ilə oynanılan top oyunu və bu oyunda işlədilən ağac

[5] “Li” Koreyada uzunluq vahididir, 400 m-ə bərabərdir.

[6] Bitki növü

Tərcümə edib hazırladı Aygün ƏZİZ