Xalqın varlığı onun dilinin mövcudluğu ilə bilinir. Əgər bir cəmiyyətin özünün dili yoxdursa, demək, o cəmiyyət xalq kimi formalaşa bilməyib. Dil əsrlərdən süzülərək gəlir. Zaman-zaman yad təsirlərə məruz qalır, söz qazanır, söz itirir. Çalxalanır, burulur, durulur. Durulur və təmizlənir. Təmizləndikcə cilalanır və sonda ortaya mükəmməl bir dil çıxır. Bu dildə danışmaq insana zövq verir. İnsan necə gözəl bir dilə malik olmasından qürur duyur. Fikirlərini sərbəst ifadə edir, özünü, varlığını dünyaya tanıdır.
“Mən varam! Dilim var! Vətənim var!” deyə hayqırır.
Dilin gözəlliyi – xalqın gözəlliyidir.
Xalqın gözəlliyi – dilin gözəlliyidir.
Bu iki anlayış vəhdət təşkil edərək birləşir, bütövləşir. Elə buna görə də biz “Ana Vətən” və “Ana dili” deyirik.
Vətənim yoxdursa, dilim yoxdur.
Dilim yoxdursa, Vətənim yoxdur.
Amma nə yaxşı ki hər ikisi mövcuddur və mən hər ikisini sevirəm.
Həm də fəxr edirəm onlarla.
Mən doğma dilimdə danışmaqdan zövq alıram. Sevirəm bu dili. Anamın dilini. Ana dilimi. Dilimizin fonetik, qrammatik, leksik xüsusiyyətlərinə dərindən bələd olduqca bu dilin necə gözəl, geniş imkanlara malik bir dil olduğunu bir daha hiss edirəm. Mənim dilim Füzulinin, Nəsiminin, Xətainin, Vaqifin, Müşfiqin, Vurğunun dilidir. Bu dildə Sabir, Mirzə Cəlil xalqı cəhalət yuxusundan ayıltmağa çalışıb! Bu dildə Xəlil Rza xalqı əsarət zəncirlərini qırıb dağıtmağa çağırıb!
Bu dildə Cabbar, Seyid cəh-cəh vurub. Nəğmələri eldən-elə yayıb.
Ana dilim!
Əsrlərin qaynağından
zərrə-zərrə, damla-damla
süzüb keçən.
Ana dilim!
Füzulinin, Nəsiminin
bal dilindən şərbət içən.
Bu dilə nə qədər hücumlar olub! Bu dili qadağan etmək istəyiblər. Bacarmayıblar. Öz dillərinə qatıb əritmək istəyiblər. Bacarmayıblar. Çünki bu dil anamızın laylası ilə ruhumuza, qanımıza hopub.
Bu dil biz özümüzük. Özümüzü özümüzdən almaq mümkün olarmı heç?!
Ana dilim!
“Çoban dili” dedi sənə
yadellilər.
Şirin-şirin, duzlu-duzlu
sözlərini oğurladı
yad ellilər.
Amma sənə batammadı,
öz içində əridərək
öz dilinə qatammadı.
Qonşularımız bu dilin gözəlliyini görüb ona tamah saldılar, sözlərimizi oğurladılar, mahnılarımızı, nəğmələrimizi oğurladılar, dilimizdə şeir qoşdular. Özləri də bilmədən bu dili təbliğ etdilər, inkişaf etdirdilər.
Elə buna görə də bu dil yaşadı. Bu dil yaşayır. Bu dil yaşayacaq!
Ana dilim!
Sən adımsan!
Uca-uca zirvələrə
uçmaq üçün
sən gərilən qanadımsan.
Yaşa, yaşa, ana dilim!
Bu müqəddəs torpağımla
ucal qoşa,
Ana dilim!
