“Filoloji Araşdırmalar və Dil Monitorinqi Mərkəzi” İctimai Birliyi (FADMM) 2023-cü il ədəbi dilimizin qorunması yolunda monitorinqlər aparmağı davam etdirərək müxtəlif sahələrdə dil normalarının pozulması halları ilə mübarizəsini davam etdirib.
Belə ki:
FADMM-in təşəbbüsü ilə 13.02.2023-cü il tarixdə Azərbaycan Respublikası Dövlət Dil Komissiyası yanında Monitorinq Mərkəzində (DDK MM) “Türk ad və soyadlarının transliterasiyası” mövzusunda dəyirmi masa keçirilib. Tədbirdə Mərkəzin üzvü Aygün Əziz iştirak edib. Bu barədə informasiya tehsil.biz və monitorinqmerkezi.az saytları tərəfindən geniş işıqlandırılıb.
01.2023-cü il tarixdə AYB-nin Natəvan Klubunda yazıçı Seyran Səxavətin təşəbbüsü ilə tanınmış media nümayəndələri və yazıçıların iştirakı ilə “Dilimiz” adlı tədbir keçirilib. FADMM üzvü Aygün Əziz tədbirə dəvət olunub və onun təəssüratları məqalə şəklində mətbuatda dərc olunub.
Aşağıda il ərzində Mərkəz üzvlərinin KİV-də dərc edilən yazılarının natamam siyahısını veririk:
Vasif SADIQLI:
“Yoxdu bu rüsvaylığın dərdinə dərman, ey TƏBİB!”, kamilinfo.net (04.05.2023)
“İliç bağı necə “Muğan bağı” oldu?”, kamilinfo.net (07.05.2023)
“Ya Rəsulallah, bir bax kim gəlib eee…”, kamilinfo.net (29.05.2023)
“Segah üstündə Suxomlinskidən plagiat?”, kamilinfo.net (03.07.2023)
“Bir yanlış anlamanın tarixçəsi”, kamilinfo.net (27.09.2023)
“On beş altı yüz doqquzdan böyükdür?”, kamilinfo.net (06.10.2023) (AZƏRTAC Dövlət İnformasiya Agentliyinin rəhbərliyinə açıq məktub)
“Eşqin ökdürdüyü Urva haqqında ordan-burdan köçürmə yazı”, kamilinfo.net (26.10.2023)
Müsahibə: “Reklam şirkətlərinin dil qaydalarına qarşı “də” cinayəti” – tək bumu?”, baki-xeber.com, (30.11.2023)
Gülyaz ƏLIYEVA:
“Naqabil pinəçilər kimi əlimizə hər nə düşübsə, paltarımıza yamamışıq”, kamilinfo.net (03.02. 2023)
“Ucuzluq”, kulis.az (03.02.2023)
“Zənginlik içində ucuzluq”, turaz.org (03.02. 2023)
“Karvan-karvan qəm yüklü…”, kamilinfo.net (17.02. 2023)
“Niyə ana dili?”, kamilinfo.net (21.02.2023)
“Hello, təbrikello”, kamilinfo.net (25.07.2023)
“Mamihlapinatapai və ya ürəkdə qalan sözlər”, kamilinfo.net (13.08.2023)
“Bir daha dərsliklər haqqında”, kamilinfo.net (20.10.2023)
“Belə hara gedirik?”, kamilinfo.net (22.10.2023)
“Ölməz sənət, ölməz sənətkar”, kamilinfo.net (24.10.2023)
“Uzaq Liviyada “el birliyi” içində təklənmək, kamilinfo.net (28.10.2023)
“Mən aşiqəm, yaz qara”, kamilinfo.net (18.11.2023)
Aygün ƏZİZ:
“Xalqa təqdim edilən hinduşka, təqaüdə göndərilən təyyarə və reproduktiv marallar haqqında”, kamilinfo.net (10.02.2023)
“Dildə anarxiya olmaz”, edebiyyatqazeti.az (18.02.2023), moderator.az (19.02.2023)
“Ziyalılarımız dözməyib ayağa qalxıblar” kulis.az (20.02.2023)
“Dili şikəst edənlər”. Yeniyaz.az (21.02.2023)
“Dilim-dilim olan dilim hey…”, kamilinfo.net (06.03.2023)
“Böyük diktatorun son nitqi”, kamilinfo.net (16.04.2023)
“Atalar sözləri ilə ədəbi-etik düşüncələr”, kamilinfo.net (29.04.2023)
“Biz və formalaşdırdığımız cəmiyyət”, kamilinfo.net (12.06.2023)
“Düşüncələr”, kamilinfi.net (20.06.2023)
“Reklamlarımıza baxış”, kamilinfo.net (20.06.2023)
“Xoşbəxtlik – bəzən əlini uzadıb tuta bilməyəcəyin qədər yaxındır…”, kamilinif.net (26.08.2023)
“Avropa Dillər Günü”, kamilinfo.net (26.09.2023
“İ”-nin sərgüzəştləri”, kamilinfo.net (07.10.2023)
“Somerset Moemin yazıçılar haqqında fikirləri”, kamilinfo.net (31.10.2023)
“Dil və mentalitet”, kamilinfo.net (03.12.2023)
“Profanasiya (ağzınızı təmiz saxlayın!”), kamilinfo.net (23.12.2023)
BDU-nun dosenti İsmayıl Məmmədli ilə Dövlət Tərcümə Mərkəzinin çap etdiyi orfoqrafiya lüğəti ilə bağlı müsahibə, kamilinfo.net (26.12.2023)
Cəbrail HƏŞIMOV
FADMM-in təşəbbüsü və dəstəyi ilə “Cəlilabad rayonu Üçtəpə kənd şivəsinin izahlı sözlüyü” çap olundu. KİV-də də işıqlandırıldı.
“Dəli şeytan və dilimiz”, kamilinfo.net (10.03.2023)
“Bir daha dil problemləri barədə”, kamilinfo.net (11.03.2023)
“Dil təəssübkeşliyi barədə”, kamilinfo.net (01.04.2023)
“Üslubi fiqurlar haqqında”, kamilinfo.net (17.06.2023)
“Ahəng qanunu haqqında”, kamilinof.net (29.07.2023)
“Zəngin dilimiz”, kamilinfo.net (31.07.2023)
“Ana dilim”, akmilinfo.net (01.08.2023
“Frazeologizmlərimiz”, kamilinfo.net (07.08.2023)
“Bir daha frazeologizmlərimiz barədə”, kamilinfo.net (10.08.2023)
“Frazeologizmlərimiz-3”, kamilinfo.net (21.08.2023)
“Qəzəl və əruz vəzni barədə bəzi fikirlər”, kamilinfo.net (07.09.2023)
“Həzəc bəhri barədə qısa qeydlər”, kamilinfo.net (10.09.2023)
“Rəməl bəhri barədə qısa qeydlər”, kamilinfo.net (12.09.2023)
“Rəcəz bəhri barədə qısa qeydlər”, kamilinfo.net (16.09.2023)
“Xəfif bəhri barədə qısa qeydlər”, kamilinfo.net (03.10.2023)
“Səri bəhri barədə qısa qeydlər”, kamilinfo.net (06.10.2023)
“Hansı ki”, kamilinfo.net (08.10.2023)
“Münsərih bəhri barədə qısa qeydlər”, kamilinfo.net (09.10.2023)
“Mütəqarib bəhri barədə qısa qeydlər”, kamilinfo.net (14.10.2023)
“Heca vəzni barədə qısa məlumat”, kamilinfo.net (24.10.2023)
“Nitq mədəniyyəti barədə”, kamilinfo.net (02.11.2023
Fuad İSLAMZADƏ
“Şəkər və qənd sözlərinin oxşar və fərqli mənaları”, kamilinfo.net (31.10.2023)
“Tibb terminologiyasında nəzarətsizliyin nəticələri – bir teatrın misalında”, kamilinfo.net (27.09.2023)
Sima CƏFƏROVA
“El bayramları haqqında”, kamilinfo.net (15.02.2023)
“İki cür yazılanı da var, üç cür yazılanı da…”, kamilinfo.net (02.03.2023)
“Bir qış bəmbəyaz qar yağıb”, kamilinfo.net (19.03.2023)
“Televizoru açmağa peşman olursan”, kamilinfo.net (21.03.2023)
“Birinci Türkoloji qurultayın gizli məqamları”, kamilinfo.net (26.03.2023)
“Gör nə günə qalmışıq”, kamilinfo.net (11.04.2023)
“Söz kamillikdir”, kamilinfo.net (21.04.2023)
“Fəxriyyələrdə Xələfli fəxarəti”, kamilinfo.net (25.09.2023)
“Xavərnamə” Dastanında samit səslərin müasir dilimizdəkindən fərqli işlənmə məqamları”, kamilinfo.net (11.10.2023)
“Sadıq Qarayev və “N” saylı qəhrəmanlıq əsəri”, kamilinfo.net (26.10.2023)
Fizzə Heydərova
“Dil şəhidlərinin xatirəsi”, kamilinfo.net (21.02.2023)
“Rusiyanın Ukrayna mədəniyyəti və dilinə “qardaşlıq qayğısı” barədə qeydlər”, kamilinfo.net (02.04.2023)
“Alman soyadları barədə”, kamilinfo.net (08.08.2023)
Vüsalə MƏMMƏDLI
“Ana dili vaksinasiyasına ehtiyacımız var”, kamilinfo.net (31.07.2023)
“Qoruya bilmədiyimiz sərvətimiz”, kamilinfo.net (14.08.2023)
“Kitabi-Dədə Qorqud”da cingilitili, indi kar samitlə yazılan sözlər”, kamilinfo.net (26.09.2023)
“Dil yumşaq güc kimi”, kamilinfo.net (10.11.2023)
“Ruhumuzun qidasına toxunmayın”, kamilinfo.net (05.12.2023)
Bunlardan başqa il ərzində aşağıdakı işlər görülmüşdür:
Filoloji Araşdırmalar və Dil Monitorinqi Mərkəzi İctimai Birliyinin sədri Vasif Sadıqlının təşəbbüsü ilə 15.12.2023-cü il tarixdə otuza yaxın ziyalı Mədəniyyət naziri Adil Kərimliyə böyük musiqişünas, xəttat, filosof Səfiəddin Urməvinin (Səfiəddin Əbdülmömin ibn Yusif ibn Faxir Urməvi) yubileyinin keçirilməsi ilə bağlı müraciət edib. Bu müraciəti imzalayanlar arasında respublikanın tanınmış imzaları var. Müraciət 12 xəbər saytında dərc edilmişdir.
Əlavə olaraq müxtəlif obyektlərdə ədəbi ədəbi dil normalarının pozuntuları ilə bağlı aşağıdakı müraciətlər həyata keçirilmiş və həllinə nail olunmuşdur:
- monitorinq nəticəsində Bakı şəhərinin küçələrində piyada məlumat lövhələrində aşkarlanan səhvlər barədə AYNA-ya (keçmiş BNA);
- metrolardakı reklam lövhələrindəki dil pozuntularına görə Bakı Metropoliteni QSC-yə,
- dil normalarının pozulması barədə ADY-yə;
- Azərbaycan dilindən istifadə olunmayan bir neçə kafe və restoranlar haqqında Əqli Mülkiyyət Agentliyinə;
- veb-saytında fakültələr haqqında dövlət dilində məlumat yerləşdirmədiyinə dair ADNSU-nun rəhbərliyinə;
- Bakı şəhər Ticarət və Xidmət Departamentinə;
- Azərbaycan Dövlət Reklam Agentliyinə məktublarla müraciətlər edilmişdir və qaldırılan məsələlər həllini tapmışdır.
Filoloji Araşdırmalar və Dil Monitorinqi Mərkəzinin mətbuat xidməti
