2011: Yaponiyanın Xonsyu adasının şərq sahillərində zəlzələ
Zəlzələ Yaponiya sahillərindəki ən yaxın nöqtədən təxminən 70 km aralıda baş verib. İlkin hesablamalara görə, sunami dalğalarının Yaponiyanın ilk təsirlənmiş ərazilərinə çatması 10-30 dəqiqə çəkib. Zəlzələdən 69 dəqiqə sonra sunami Sendai hava limanını su basıb. Yaponiyada zəlzələ və sunami nəticəsində ölənlərin sayı rəsmi olaraq 15 892 nəfərdir. Dəymiş ziyan 16-25 trilyon yen (198-309 milyard dollar) səviyyəsində qiymətləndirilir.
2010: Haiti zəlzələsi
Əsas 7 bal gücündə təkandan sonra çoxlu afterşoklar qeydə alınıb, onlardan 15-i 5 baldan çox olub. 18 mart 2010-cu il tarixinə olan rəsmi məlumatlara görə, ölənlərin sayı 222 570 nəfər olub, 311 000 nəfər xəsarət alıb. Maddi ziyan 5,6 milyard avro dəyərində qiymətləndirilir.
2004: Hind okeanında zəlzələ
26 dekabr 2004-cü ildə Hind okeanında Sumatra adası yaxınlığında zəlzələ baş verib. Sualtı zəlzələnin gücü, müxtəlif hesablamalara görə, 9,1-dən 9,3-ə qədər olub və həmçinin güclü sunamiyə səbəb olub.
Nəticədə Cənubi Afrikadakı Port Elizabet zərər çəkib. Rəsmilər qeyd ediblər ki, bəzi sahillərdə dalğaların hündürlüyü 20 m-dən çox olub. Müxtəlif mənbələrə görə, 300 minə qədər insan fəlakətin qurbanı olub.
1988: Ermənistanda zəlzələ, Spitak
1988-ci il dekabrın 7-də Ermənistan SSR-in şimal-qərbində Spitak şəhərində dağıdıcı zəlzələ baş verib, 25 min nəfər həlak olub. Rəsmi məlumatlara görə, 140 minə yaxın insan əlil olub, 514 min nəfər isə evsiz qalıb. Yeraltı təkanların gücü 6,8 bal olub.
1976: Çin zəlzələsi, Tanşan
Zəlzələ iyulun 28-də Pekindən 160 km aralıda baş verib, yeraltı təkanların maqnitudası 8,2 olub. Yerli hakimiyyət orqanlarının məlumatına görə, qurbanların sayı 255 min nəfərə çatıb. Digər mənbələrə görə, 655 min nəfər həlak olub.
1970: Peruda zəlzələ, Çimbote
31 may 1970-ci ildə Sakit okeanda 60 km-dən çox dərinlikdə 7,9 bal gücündə zəlzələ baş verib. Perunun bəzi şəhər və qəsəbələrində yeraltı təkanlar sürüşmələrə səbəb olub. Sakinlərin təxminən 70%-i dağıntılar altında diri-diri basdırılıb. Yalnız 300 sakin sağ qala bilib. Təbii fəlakətdən dəyən ziyan 260 milyon dolları ötüb.
1960: Çili zəlzələsi
Mayın 22-də baş verib. Daha sonra yeraltı təkanların gücü 9,5 bal olub. Zəlzələ dalğalarının hündürlüyü 10 metrə çatan sunamiyə səbəb olub. 1655 nəfər təbii fəlakətin qurbanı olub, 3 minə yaxın insan yaralanıb, daha 2 milyon insan evsiz qalıb, dəyən ziyan yarım milyard dollar təşkil edib. Sunaminin əks-sədası zəlzələ mərkəzindən təxminən 10 000 km aralıda yerləşən Havay adalarının Hilo şəhərinə çatıb və böyük dağıntılara səbəb olub. Nəhəng dalğalar Yaponiya və Filippin sahillərinə də çatıb.
1939: Türkiyədə zəlzələ, Ərzincan
Dekabrın 27-də 7,8 bal gücündə güclü zəlzələ baş verib. Təxminən 33 min nəfər ölüb. Zəlzələnin episentri Ərzincan şəhəri yaxınlığında yerləşib. Yerin titrəməsi 52 saniyədən bir qədər az davam edib.
1948: Türkmənistan SSR, Aşqabadda zəlzələ
Oktyabrın 5-də 7,3 bal gücündə dağıdıcı zəlzələ baş verib. Element paytaxta və yaxınlıqdakı kəndlərə ciddi ziyan vurub, qonşu İranın Dərregəz kəndinə də təsir edib. Ölənlərin sayı 110 min nəfərə çatıb.
İlk şok gecə gec saatlarda baş verib, 10 saniyə ərzində şəhər praktiki olaraq yer üzündən silinib. Aşqabadın xarici aləmlə əlaqəsi kəsilib, rabitəsiz, dərmansız və nəqliyyatsız qalıb. Fəlakətin nəticələrindən sonra şəhər təmizlənib, zərərçəkənlərin çoxu qonşu Azərbaycan və Özbəkistana göndərilib.
1923: Yaponiyada zəlzələ, Kanto
Yaponiyanın Kanto bölgəsində sentyabrın 1-də 8,3 gücündə zəlzələ baş verib. Fəlakət Tokionu və Yokohamanı, demək olar ki, tamamilə məhv edib. Rəsmi məlumatlara görə, ölənlərin sayı 174 min nəfərdir. Təxminən 542 min nəfər itkin düşüb. Qurbanların sayı təxminən 4 milyon nəfərə çatdı. 694.000 ev və digər tikililərdən təxminən 381.000-i tamamilə və ya qismən dağılıb.
İnternet materialları əsasında hazırlanıb.
